Μέσα σ’ έναν κατάφυτο ελαιώνα στα περίχωρα του οικισμού Νευς Αμαρίου βρίσκεται ο ναός της Παναγίας Κεράς. Σύμφωνα με πηγές, το 1600 η εκκλησία αποτελούσε ήδη καθολικό μοναστηριού και υπαγόταν στη Μονή Ασωμάτων.

Ο ναός ανεγέρθηκε τον 13ο αι. πάνω στα ερείπια μεσοβυζαντινής εκκλησίας, ωστόσο γνώρισε πολλές οικοδομικές επεμβάσεις, οι οποίες έχουν αλλάξει την όψη του κτιρίου. Σήμερα, έχει τη μορφή μιας μεγάλης θολοσκέπαστης τρίκλιτης βασιλικής με εγκάρσιο νάρθηκα στα δυτικά και ένα μικρό παρεκκλήσι στα βορειοδυτικά. Στη νότια πλευρά του διατηρείται εντυπωσιακό λιθανάγλυφο θύρωμα με υστερογοτθικό διάκοσμο, το οποίο φέρει στο υπέρθυρο οικόσημο της οικογένειας Καλλεργών, μιας από τις ισχυρότερες της βενετοκρατούμενης Κρήτης.

Στο εσωτερικό του ναού σώζεται αποσπασματικά τοιχογραφικό διάκοσμος, ο οποίος έχει συντηρηθεί και αποκατασταθεί πρόσφατα από την Εφορεία Βυζαντινών Αρχαιοτήτων. Το μεγαλύτερο μέρος των διατηρημένων τοιχογραφιών βρίσκεται στο κεντρικό τμήμα του ιερού βήματος. Ως προς την τεχνοτροπία, οι τοιχογραφίες χαρακτηρίζονται από έντονη γραμμικότητα, ακολουθώντας έναν συντηρητισμό που επιχωριάζει στην Κρήτη τον 13ο αιώνα.

_____

*καμαροσκέπαστος ναός: τύπος ναού που στεγάζεται με ημικυλινδρική καμάρα.

*νάρθηκας: αλλιώς πρόναος, είναι ο στενόμακρος χώρος στο δυτικό τμήμα της εκκλησίας και λειτουργεί σαν προθάλαμος του κυρίως ναού.